![]()
godnie z głównym celem secesji, by stworzyć styl obejmujący wszystkie dziedziny twórczości plastycznej, duże znaczenie w sztuce odegrało rzemiosło artystyczne. Secesja odrodziła niemal wszystkie jego gałęzie, w szczególności szkło, ceramikę, meblarstwo, metaloplastykę, jubilerstwo. Wszędzie obowiązuje asymetria, płynna linia, miękki obrys i ornament zaczerpnięty ze świata botaniki. Znajduje to potwierdzenie w elastycznej linii oparć krzeseł, w przeplatających się wężowo liniach żeliwnych krat, w asymetrycznym konturze naczyń z ceramiki i szkła, w wyrafinowanych ornamentach z kwiatów irysa, kalii, lilii wodnej, bratka itp.W meblarstwie jako ozdoby używano chętnie macicy perłowej i szylkretu, w ceramice polew o silnym połysku, najchętniej opalizujących, mieniących się barwami tęczowymi, a więc tworzyw dających maksimum efektów wzrokowych.
Często artyści secesyjni uprawiali kilka dziedzin sztuki, włączając niektóre gałęzie rzemiosła np. Stanisław Wyspiański oprócz malarstwa zajmował się również projektowaniem tkanin, mebli i całych wnętrz z pełnym wyposażeniem. Jego dziełem jest wyposażenie Domu Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie, powstałe w 1904 r., ze słynnym kilimem „Pelargonie" i zdobioną kwiatami i liśćmi balustradą klatki schodowej. Antonio Gaudi oprócz architektury projektował wnętrza, meble.
![]()
Krzesła według projektu ANTONIA GAUDIEGO
(Casa Calvet 1898-1900)
W dziedzinie szkła artystycznego najznakomitszymi twórcami byli:
działający we Francji Emile Gallé i w Stanach Zjednoczonych Louis Comfort Tiffany. Wynaleźli oni nowe techniki i sposoby kształtowania, zlewania i nakładania na siebie kilku warstw różnie zabarwionego szkła, osiągając bogate efekty fakturalne i kolorystyczne (np. szkło opalizujące).
Szklane wazony Gallégo są bliskie secesyjnego ideału. Tyle w nich nowatorstwa technicznego i oryginalności motywów zdobniczych, czerpanych ze świata fauny i flory. Są bardziej dziełami sztuki niż przedmiotami użytkowymi. Wstawianie kwiatów do jego wazonów byłoby nieporozumieniem. Ich nastrojowe i tajemnicze piękno pobudzało wyobraźnię innych artystów bardziej niż sama natura. Mówi się, że szkła Gallégo są jak liryczne poematy.
Marcel Proust napisał w powieści „W poszukiwaniu straconego czasu":
„Niebawem przyjdzie zima: na oknie w rogu, niby na szkle Gallégo, żyła stwardniałego śniegu".
1898 r. na Światowej Wystawie w Paryżu szkło Gallégo zobaczył jego rówieśnik ze Stanów Zjednoczonych - Louis Comfort Tiffany. Wywarły na nim tym większe wrażenie, że sam był utalentowanym artystą rzemieślnikiem, równie zauroczony pięknem natury. W swoim kraju był już wtedy sławnym dekoratorem wnętrz i witrażystą. Powrócił do Ameryki z nowymi pomysłami. Wkrótce opatentował szkło favrile, które - jak pisał w swojej autobiografii - "charakteryzuje się wyjątkowymi kształtami i głębokimi kolorami, na ogół opalizującymi jak skrzydła niektórych motyli amerykańskich lub szyje gołębi i pawi czy skrzydła niektórych chrząszczy". Szkło opalizujące otrzymywał, rozpuszczając w płynnej masie sole rzadkich metali. Anegdota mówi, że do uzyskania złotego połysku używał dwudziestodolarowych monet. Swoje szklane cacka zdobił motywem pawich piór lub powojem. Specjalnością Tiffany'ego było też szkło agatowe, imitujące chalcedon, jaspis, agat czy marmur.
Piękne wazony Tiffany'ego były przedmiotami rzadkimi i drogimi. Jego trwająca do dziś sława wiąże się więc bardziej z witrażowymi lampami. Wynaleziona w jego czasach żarówka dawała światło o wiele jaśniejsze niż płonące knoty lamp naftowych i gazowych. Utalentowany artysta i przedsiębiorca postanowił wykorzystać zapasy szkła kolorowego, którego używał w swojej manufakturze do produkcji abażurów dających romantyczne rozproszone światło. Z tysięcy kawałeczków barwnych szkieł układał swoje ulubione motywy inspirowane przyrodą: kwiaty, drzewa, pnącza, kwitnące drzewa, pawie i ważki.
Najwybitniejszy złotnik secesyjny Francuz Rene Lalique dokonał w biżuterii przełomu zarówno pod względem formy, jak i materiałów. Brylanty zastąpił tańszymi kamieniami ozdobnymi i masą perłową, tak że na wartość dzieła miała wpływ nie kosztowność materialna, lecz pomysł i precyzja wykonania. Główne motywy jego klejnotów to realistycznie ujęte rośliny i zwierzęta.